De watertoren

Behoefte aan schoon water
Tot de tweede helft van de negentiende eeuw haalden de meeste
mensen hun water met een emmer uit vaarten en sloten waar ook
afval en uitwerpselen in ronddreven. Of uit de regenton, dan wel uit
een waterput. Het gebrek aan schoon water leidde tot uitbraken van
epidemieën: de pest of cholera. Duidelijk werd dat schoon water
deze ziekten zou helpen voorkomen. Daarom sloegen in 1885 een
apotheker en een industrieel in Vlaardingen de handen ineen om
een waterleidingnet aan te leggen en een watertoren te bouwen om
het water onder druk door het net te kunnen laten stromen.

Vlaardingse Watertorens
Die eerste watertoren met een reservoir van 100 m³ stond aan de
Waterleidingstraat bij het Hoofd. Nog geen tien jaar later werd er
een tweede toren gebouwd achter de Stadsgehoorzaal aan de
Emmastraat. Deze 25 meter hoge toren kon 380 m³ drinkwater
bevatten.

Waterdruk
Een watertoren is in principe niet meer dan een bak water
op poten, met een buis waar het water door kan. Bovenin
zit het reservoir, met een wisselende hoeveelheid water:
van een paar duizend tot soms wel een miljoen liter. Er
loopt een brede pijp naar het reservoir waardoor
drinkwater wordt omhoog gepompt vanuit een
drinkwaterbassin, de zogenoemde ‘reinwaterkelder’.
Vanuit het reservoir boven in de toren wordt het daarna
via het waterleidingnet naar de bewoners en bedrijven
getransporteerd. De hoogte van de toren zorgt voor de
nodige waterdruk.

De Watertoren in ‘t Hof
Vanwege de sterke groei van de Vlaardinger bevolking was er begin
jaren ‘50 behoefte aan een nieuwe watertoren. Daarom werd toen
aan de rand van ’t Hof een nieuwe watertoren gebouwd. Deze kreeg
een hoogte van 39 meter en telde twee waterreservoirs van elk 550
m³. Er kon dus ruim een miljoen liter water in. Deze Watertoren
heeft van 1955 tot halverwege de jaren ’80 zijn diensten bewezen.

De indeling van de toren
Het enorme waterreservoir van de nieuwe watertoren rustte op in
totaal 6 verdiepingen en een kelderruimte waar de pompinstallaties
stonden. De begane grond werd gebruikt voor de bediening van de
pompen. De volgende 3 verdiepingen boden plaats aan kantoren en
werkplaatsen van het toenmalige Gemeentelijk Energie Bedrijf en de
montage- afdeling van water- en energiemeters. De overige
verdiepingen dienden als opslagplaats en de verdieping
onder het reservoir als enorme lekbak.

Een nieuwe bestemming
Nadat de Watertoren zo’n 25 jaar ongebruikt heeft leeggestaan is er
in 2016 een nieuwe bestemming voor gevonden. Na een verbouwing
heeft het gebouw een café met terras gekregen. Op de
bovenverdiepingen zijn sinds 2021 bedrijven neergestreken gericht
op coaching, vitaliteit, natuurgeneeskunde en yoga. Ook zijn er een
interieurarchitect en een bedrijf met de ‘gerste’ deuren te vinden.
Vanzelfsprekend is er plek voor vergaderen, feesten en partijen.
Vanaf het dak kun je van het weidse uitzicht genieten.
Informatie over de bedrijven zie: http://www.indewatertoren.nl/bedrijven

De Buitenplaats Van Ruytenburch
De Watertoren is dan zelf misschien nog niet zo heel erg oud, de
plek waar hij op staat kent wel een bijzonder verleden. Het Hof was
namelijk 300 jaar voor de bouw van de toren de Buitenplaats van
Willem van Ruytenburch, Heer van Vlaerdingen en van Vlaerdingen
Ambacht.
Van Ruytenburch handelde in specerijen en was ook bestuurlijk
actief in Amsterdam. Naast Frans Banning Cocq was hij daar
luitenant van de schutterij. Op Rembrandts schilderij De Nachtwacht
is hij de man in het geel! De nieuwbouwwijk naast de watertoren is
dan ook vanwege de locatie naar Van Ruytenburch vernoemd.

Water, één van de vier elementen
Aan de westkant van de toren is met neonletters het woord ‘Water’
aangebracht als onderdeel van het kunstwerk ‘De vier elementen’
van Dike Hof. De namen van de overige elementen zijn op andere
gebouwen in de omgeving aangebracht. Op de toren van de
vroegere brandweerkazerne staat ‘Vuur’; op de toren van de
vroegere St. Johannes de Doperkerk staat ‘Hemel’ en op het
koetshuis van de begraafplaats Emaus is ‘Aarde’ te lezen. Op de
wandelroute van ’t Oft naar ’t Oofd’ is het kunstwerk in 2018
aangevuld met het woord ‘Overkant’, recht tegenover het Hoofd.

Stichting Vrienden van de Watertoren Vlaardingen
Van Linden van den Heuvellweg 2B,3134 AE Vlaardingen

Regelmatig zijn er rondleidingen. Bel voor inlichtingen over
rondleidingen voor groepen: 06 437 432 91

www.vriendenvandewatertoren.nl
De stichting heeft de culturele ANBI-status. Donaties zijn welkom op
bankrekening: NL96 RABO 0322 5728 94